Zmiany w ustawie Prawo zamówień publicznych cz. 9

data publikacji: 2016-09-08 godz. 07:00

Nowelizacja ustawy z 28 lipca 2016 roku rozszerza przesłanki umożliwiające zamawiającemu zerwanie umowy. W poprzednim stanie prawnym zamawiający mógł odstąpić od umowy jedynie w przypadku, gdy wystąpiły okoliczności powodujące, że jej kontynuowanie nie leży w interesie publicznym przy jednoczesnym warunku – nieprzewidywalności tych okoliczności w chwili zawarcia umowy. Obecnie przepis ten wprowadza rozszerzenie o warunek, zgodnie z którym dalsze wykonanie umowy może zagrozić istotnemu interesowi bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwu publicznemu. Czas przeznaczony na odstąpienie od umowy wynosi 30 dni od dnia otrzymania wiadomości związanych z wystąpieniem tych okoliczności. Inwestor może rozwiązać umowę, jeśli wystąpi co najmniej jedna z wymienionych w ustawie okoliczności (art. 145a):

1. zmiana umowy została dokonana z naruszeniem art. 144 ust. 1–1b, 1d i 1e;
2. wykonawca w chwili zawarcia umowy podlegał wykluczeniu z postępowania na podstawie art. 24 ust. 1;

3)    Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, w ramach procedury przewidzianej w art. 258 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, że państwo polskie uchybiło zobowiązaniom, które ciążą na nim na mocy Traktatów, dyrektywy 2014/24/UE i dyrektywy 2014/25/UE, z uwagi na to, że zamawiający udzielił zamówienia z naruszeniem przepisów prawa Unii Europejskiej.

Jeśli zamawiający dokona rozwiązania umowy, wykonawca może żądać wynagrodzenia wyłącznie z tytułu wykonania części umowy – faktycznego wykonania umowy.

Należy również wspomnieć o zmianach związanych z zabezpieczeniem wykonania umowy. Ustawodawca nie określa już minimalnej wartości procentowej zabezpieczenia, a jedynie maksymalną, pozostawiając ją na tym samym progu – 10%. Dodatkowo jeśli okres objęty zabezpieczeniem przekracza 5 lat:

• zabezpieczenie w pieniądzu wnosi się na cały okres
• zabezpieczenie w innej formie wnoszone ma być na okres nie krótszy niż 5 lat, wymagając od wykonawcy zobowiązania do przedłużenia tegoż zabezpieczenie lub wniesienia nowego, obejmującego pozostały okres.

Jeśli wykonawca nie przedłuży zabezpieczenia lub nie wniesie nowego, najpóźniej na 30 dni przed zakończeniem ważności dotychczasowego zabezpieczenia wniesionego w formie niepieniężnej, zamawiający ma obowiązek zmiany formy zabezpieczenia na pieniężną poprzez wypłatę kwoty z dotychczasowego zabezpieczenia. Wypłata musi być dokonana najpóźniej w ostatnim dniu ważności dotychczasowego zabezpieczenia.

Omawiając zmiany, które wprowadzono w prawie zamówień publicznych, nie można pominąć reorganizacji katalogu włączeń spod stosowania ustawy – poprzez modyfikację istniejących lub wprowadzenie nowych:

1. Doprecyzowano wyłączenie dotyczące usług badawczych i rozwojowych. W myśl art. 4 pkt 3 lit. e) wyłączone ze stosowania ustawy będą co do zasady wszystkie usługi badawcze i rozwojowe, chyba że będą objęte kodami CPV od 73000000-2 do 73120000-9, 73300000-5, 73420000-2 i 73430000-5, określonymi w rozporządzeniu (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2195/2002 z dnia 5 listopada 2002 r. w sprawie Wspólnego Słownika Zamówień (CPV) (Dz. Urz. WE L 340 z 16.12.2002, str. 0001–0562; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 6, t. 5, str. 3, z późn. zm.), zwanym dalej „Wspólnym Słownikiem Zamówień”. Zapisy ustawy nie będą miały zastosowania jeśli:

•              korzyści z tych usług nie przypadają wyłącznie zamawiającemu na potrzeby jego własnej działalności

•              całości wynagrodzenia za świadczoną usługę nie wypłaca zamawiający

Warunki te muszą zostać spełnione łącznie.

2. Niestosowanie ustawy możliwe będzie jedynie w przypadku nabycia własności lub innych praw do istniejących budynków lub nieruchomości. Wprowadzono zatem obowiązek stosowania ustawy w przypadku, gdy nieruchomość jeszcze nie powstała lub gdy wymaga przeprowadzenia znacznych robót budowlanych, dostosowujących ją do wymagań zamawiającego.

3. W przypadku nabycia audycji i materiałów do audycji lub ich opracowania, produkcji lub koprodukcji, jeżeli są przeznaczone na potrzeby świadczenia audiowizualnych usług medialnych lub radiowych usług medialnych, udzielanych przez dostawców audiowizualnych lub radiowych usług medialnych (art. 4 pkt 3 lit. g upzp). Ograniczono je wyłącznie do podmiotów profesjonalnie występujących na rynku;

4. Usługi prawne wskazane w ustawie również podlegają włączeniom. Są to m.in. usługi zastępstwa procesowego wykonywanego przez adwokata, radcę prawnego lub prawnika zagranicznego w postępowaniu arbitrażowym, pojednawczym, przed sądami, trybunałami lub innymi organami państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa trzeciego, międzynarodowymi sądami, trybunałami, instancjami arbitrażowymi lub pojednawczymi, a także usługi doradztwa prawnego w zakresie przygotowania wymienionych postępowań, lub gdy zajdzie prawdopodobieństwo, że sprawa, której dotyczy doradztwo, stanie się przedmiotem tych postępowań (art. 4 pkt 3 lit. ea upzp).

5. Pożyczki lub kredyty – bez względu na to, czy wiążą się one z emisją, sprzedażą, zakupem lub zbyciem papierów wartościowych lub innych instrumentów finansowych. Wyjątek stanowią kredyty zaciągane przez zarząd jednostki samorządu terytorialnego w granicach upoważnień zawartych w uchwale budżetowej.

6. Wyłączenie dotyczące usług w dziedzinie obrony cywilnej, ochrony ludności i zapobiegania niebezpieczeństwom, świadczonych przez organizacje lub stowarzyszenia o charakterze niekomercyjnym i objętych wskazanymi enumeratywnie w upzp kodami określonymi w CPV.

7. Przy zamówieniach nieprzekraczających progów unijnych zniesiono obowiązek stosowania przepisów ustawy w przypadku zamówień, których przedmiotem będą usługi z zakresu leśnictwa, wymienione w ustawie za pomocą kodów CPV. W katalogu tym znalazły się m.in. usługi leśnictwa, pozyskiwania drewna, usługi uboczne związane z pozyskiwaniem drewna, usługi cięcia drewna, transport dłużyc na terenie lasów, usługi wycinania drzew oraz ich pielęgnacji (art. 4d pkt 6 upzp).

Zniesiony został podział na usługi priorytetowe i niepriorytetowe oraz uproszczono procedury w przypadku udzielenia zamówień na usługi społeczne poprzez:

a)    podniesienie progu dla tych usług do 750 tys. euro,

b)    umożliwienie zastosowania kryteriów jakościowych takich jak dostępność, ciągłość i trwałość oferowanych kluczowych usług,

c)    wprowadzenie możliwości opracowania własnej uproszczonej procedury udzielenia zamówienia na usługi społeczne,

d)    umożliwienie stosowania klauzul zastrzeżonych na usługi społeczne, kulturalne i zdrowotne.

Istotną nowością jest dodanie do ustawy przepisu art. 20a), dotyczącego obowiązku powoływania zespołu projektowego (zespołu osób) w zamówieniach na roboty budowlane i usługi, których wartość przekracza 1 000 000 euro do nadzoru nad realizacją udzielonego zamówienia. Pominięcie tego obowiązku jest możliwe, jeśli zamawiający zapewni udział co najmniej dwóch członków komisji przetargowej w nadzorze nad realizacją udzielonego zamówienia.

Ustawodawca uelastycznia także możliwość udzielania zaliczek. Po nowelizacji zamawiający będzie mógł wypłacić wykonawcy zaliczkę również w przypadku zamówienia na dostawy lub usługi, których źródłem finansowania są środki krajowe (art. 151a).

Nowelizacja dostosowuje również środki ochrony prawnej. Przed nowelizacją w przypadku zamówień nieprzekraczających tzw. progu unijnego odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej można było wnieść wyłącznie na wybór niekonkurencyjnego trybu, niewłaściwy opis sposobu dokonywania oceny spełniania warunków i wykluczenie lub odrzucenie oferty. W obecnym stanie prawnym do istniejącego katalogu dodano:

•              kwestionowanie opisu przedmiotu zamówienia,

•              wybór najkorzystniejszej oferty.

Na koniec warto wspomnieć o zmianach dotyczących kompetencji Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych oraz Krajowej Izby Odwoławczej. W artykule 154c Prezes UZP otrzymuje kompetencję do wydawania z urzędu lub na wniosek, opinii, w których będzie przedstawiał interpretację przepisów ustawy budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie. W przypadku Krajowej Izby Odwoławczej, wprowadzono przepisy umożliwiające orzekanie w sytuacji gdy zamawiający w części uwzględni zarzuty odwołania. Jeśli odwołujący wycofa pozostałe zarzuty, a po stronie zamawiającego nie przystąpili wykonawcy – Izba umorzy postępowanie w całości. Jeśli natomiast wykonawca, który przystąpił do postępowania po stronie zamawiającego, nie wniósł sprzeciwu do częściowego uwzględnienia zarzutów – KIO umorzy postępowanie w tej części, która została uznana przez zamawiającego.

Renata Polisiakiewicz - ekspert współpracujący z serwisem PressInfo.pl, posiadający kilkuletnie doświadczenie w stosowaniu prawa zamówień publicznych, absolwent Politechniki Lubelskiej. Doświadczenie zdobywane w administracji państwowej, samorządowej – prowadząc postępowania przetargowe po stronie zamawiającego oraz w sektorze prywatnym – przygotowując oferty przetargowe dla Wykonawcy.

Źródło: Ustawa z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r., poz. 1020).