Zakupy interwencyjne – przywilej zbyt często stosowany

data publikacji: 2016-11-07 godz. 08:00

W ostatniej, lipcowej nowelizacji ustawy Pzp ustawodawca skrócił czas na składanie ofert w przetargach. Zamawiający wykorzystują ten przywilej publikując postępowania ze skróconym – 15 dniowym terminem składania ofert. Niejednokrotnie firmom brakuje czasu na przygotowanie właściwej dokumentacji związanej ze złożeniem oferty.

W myśl znowelizowanych przepisów, skracanie terminów składania ofert w postępowaniu publicznym o wartości powyżej progów unijnych z 40 do 15 dni jest możliwe „jeżeli zachodzi pilna potrzeba udzielenia zamówienia i skrócenie terminu składania ofert jest uzasadnione” (art.43 ust. 2b pkt 2 ustawy – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2164 ze zm.)

Zapis ten powinien być stosowany jedynie w wyjątkowej sytuacji. Niestety zamawiający z sektora publicznego potraktowali go jako powszechną możliwość rozwiązania problemów z długością postępowań. Zachodzi słuszne podejrzenie, że koniec roku może przynieść jeszcze więcej tego typu postępowań, ponieważ samorządy będą dążyć do zakontraktowania pieniędzy z tegorocznych budżetów.

Niestety skrócenie terminu składania ofert do 15 dni, faktycznie oznacza, że termin ten jest jeszcze krótszy. Jego bieg rozpoczyna się w dniu przesłania ogłoszenia do publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, który ma kilka dni na zamieszczenie ogłoszenia. Przedsiębiorcy dowiadują się o przetargu kilka dni później, co w praktyce oznacza skrócenie czasu do  12-10 dni. Czas drastycznie się kurczy jeśli w terminie przygotowania dokumentów wypadną dodatkowo dwa weekendy. W efekcie można się spodziewać mniejszej ilości ofert. W skrajnych przypadkach może zachodzić podejrzenie ustawiania przetargów, jeśli zamawiający powiadomi wcześniej wybranego wykonawcę o przygotowywaniu przetargu, a ten będzie miał odpowiednio dużo czasu na przygotowanie konkurencyjnej oferty.

Zdaniem Urzędu Zamówień Publicznych stosowanie skróconego terminu na składanie ofert jest możliwe jedynie w uzasadnionych przypadkach. Pilna, uzasadniona potrzeba udzielenia zamówienia publicznego jest rozumiana jako sytuacja, w której występuje konieczność szybkiego działania zamawiającego oraz brakiem możliwości zachowania podstawowych terminów zawartych w ustawie. Taka decyzja musi być poparta odpowiednim uzasadnieniem zamieszczonym zarówno w ogłoszeniu o zamówieniu, jak i w protokole z postępowania. Bezpodstawne stosowanie przywileju skróconego terminu może prowadzić do zaburzenia zachowania zasady uczciwej konkurencji.

UZP zapowiada kontrole takich postępowań.

Wykonawcy mają prawo do zakwestionowania – w ich przekonaniu bezpodstawnego skrócenia terminu składania ofert wnosząc odwołanie do KIO. Zbyt krótki termin może naruszać ich prawa do ubiegania się o zamówienie, ponieważ nie będą w stanie w tym czasie przygotować oferty. Ponadto, o czym już wspomniano, skrócenie terminu na przygotowane ofert negatywnie wpływa na zachowanie naczelnej zasady postępowań publicznych – uczciwej konkurencji.

Zamawiający, którzy decydują się na to rozwiązanie bez rzeczywistego powodu narażają się również na unieważnienie postępowania. Skutkiem wniesienia odwołania podnoszącego błędne zapisy specyfikacji będzie albo wydłużenie terminu albo unieważnienie przetargu. W przypadku gdy rozpoznanie odwołania wystąpi po terminie złożenia ofert, a Izba uwzględni choć jeden zarzut podnoszony przez wykonawcę, zamawiający będzie zmuszony do unieważnienia przetargu. A to w znaczący sposób wydłuży czas realizacji zamówienia.

Zakup interwencyjny (czyli procedura przyspieszona) został wprowadzony w celu umożliwienia szybkiej reakcji na potrzeby danej jednostki. W uzasadnieniu do ustawy czytamy że „procedura przyspieszona została przewidziana m.in. na potrzeby sytuacji wynikających ze zwykłych błędów ludzkich, jak np. zamówienie dla szpitala, które musi być zrealizowane w określonym terminie (np. dostawa określonego sprzętu czy leków), w którym zamawiający nie dopilnował, aby opublikować ogłoszenie o zamówieniu w terminie umożliwiającym uwzględnienie minimalnych terminów składania ofert.”

Przypominamy: Obecnie obowiązującym terminem składania ofert w przetargach powyżej tzw. progów unijnych jest 40 dni. Zgodnie z art. 43 ust. 2 ujednoliconego tekstu ustawy Pzp skrócenie tego terminu do 35 dni będzie obowiązywać od 18 października 2018 roku.

Renata Polisiakiewicz - ekspert współpracujący z serwisem PressInfo.pl, posiadający kilkuletnie doświadczenie w stosowaniu prawa zamówień publicznych, absolwent Politechniki Lubelskiej. Doświadczenie zdobywane w administracji państwowej, samorządowej – prowadząc postępowania przetargowe po stronie zamawiającego oraz w sektorze prywatnym – przygotowując oferty przetargowe dla Wykonawcy.

Źródło: Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych; gazetaprawna.pl