Upływ terminu związania ofertą na gruncie nowego PZP

Wezwanie do przedłużenia terminu związania ofertą.

Jak wynika z dotychczasowej dyspozycji art. 85 ust. 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych PZP [dalej „PZP”] wykonawca samodzielnie lub na wniosek zamawiającego może przedłużyć termin związania ofertą, z tym że zamawiający może tylko raz, co najmniej na 3 dni przed upływem terminu związania ofertą, zwrócić się do wykonawców o wyrażenie zgody na przedłużenie tego terminu o oznaczony okres, nie dłuższy jednak niż 60 dni.

Powyższe oznacza, że na gruncie dotychczasowych regulacji PZP zamawiający jest co prawda uprawniony, ale nie zobowiązany do wezwania wykonawców do przedłużenia terminu związania ofertą, w sytuacji gdy tenże pierwotny termin wkrótce upływa, a zamawiający do tego czasu nie będzie w stanie dokonać wyboru oferty najkorzystniejszej.

Tymczasem jak stanowi art. 220 ust. 3 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych  [dalej „nowe PZP”] wprowadza kilka istotnych zmian w zakresie środków ochrony prawnej. nowego PZP w przypadku gdy wybór najkorzystniejszej oferty nie nastąpi przed upływem terminu związania ofertą, zamawiający przed upływem terminu związania ofertą, jest zobowiązany zwrócić się jednokrotnie do wykonawców o wyrażenie zgody na przedłużenie tego terminu o wskazywany przez niego okres, nie dłuższy niż 60 dni. Ponadto art. 307 ust. 2 nowego PZP również stanowi, że w przypadku gdy wybór najkorzystniejszej oferty nie nastąpi przed upływem terminu związania ofertą określonego w dokumentach zamówienia, zamawiający przed upływem terminu związania ofertą zwraca się jednokrotnie do wykonawców o wyrażenie zgody na przedłużenie tego terminu o wskazywany przez niego okres, nie dłuższy niż 30 dni.

.

Koniec terminu związania ofertą.

Pomimo, że zgodnie z dyspozycją art. 220 ust. 1 nowego PZP, wykonawca jest związany ofertą w terminie określonym w dniach liczonych od dnia upływu terminu składania ofert (co stanowi odpowiednik dotychczasowej regulacji art. 85 ust. 1 PZP), to jednak w myśl art. 220 ust. 2 nowego PZP Zamawiający jest zobowiązany określić w dokumentach zamówienia termin związania ofertą przez wskazanie daty, co stanowi nowość względem dotychczasowych regulacji PZP.

Powyższa reguła znajduje też odzwierciedlenie w dyspozycji art. 307 nowego PZP, z którego wynika, że wykonawca jest związany ofertą do upływu terminu określonego datą w dokumentach zamówienia, jednak nie dłużej niż 30 dni, od dnia upływu terminu składania ofert.

Wybór oferty najkorzystniejszej.

Kolejną nową regulacją na którą warto zwrócić uwagę jest dyspozycja art. 252 ust. 1 nowego PZP, z której wynika, że zamawiający wybiera najkorzystniejszą ofertę w terminie związania ofertą określonym w dokumentach zamówienia.

Natomiast konsekwencją powyższej regulacji jest art. 252 ust. 2 nowego PZP, z którego wynika, że jeżeli termin związania ofertą upłynął przed wyborem najkorzystniejszej oferty, zamawiający jest zobowiązany wezwać wykonawcę, którego oferta otrzymała najwyższą ocenę, do wyrażenia, w wyznaczonym przez zamawiającego terminie, pisemnej zgody na wybór jego oferty.

Dodatkowo, art. 252 ust. 3 nowego PZP stanowi, że w przypadku braku zgody, o której mowa w art. 252 ust. 2 nowego PZP, wówczas zamawiający jest zobowiązany zwrócić się o wyrażenie takiej zgody do kolejnego wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona, chyba że zachodzą przesłanki do unieważnienia postępowania.

Wprowadzenie tego rodzaju regulacji do nowego PZP należy ocenić pozytywnie. Jak bowiem wynika z uzasadnienia projektu nowego PZP: „Zawarte w ustawie rozwiązania prawne w zakresie wyboru najkorzystniejszej oferty wpisują się w potrzebę zapewnienia bardziej efektywnego prowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. W tym celu w art. 252 została przewidziana podstawowa zasada, iż zamawiający ma dokonywać wyboru najkorzystniejszej oferty w terminie związania ofertą, który został określony w dokumentach zamówienia, a więc maksymalnie w terminie 90 albo 120 dni od dnia upływu terminu składania ofert. Upływ terminu związania ofertą nie będzie stanowił podstawy do odrzucenia oferty wykonawcy, którego oferta otrzymała najwyższą ocenę, o ile wykonawca ten wyrazi pisemną zgodę na wybór jego oferty w okolicznościach upływu terminu związania ofertą. W sensie cywilistycznym wyrażenie zgody przez wykonawcę będzie równoznaczne ze złożeniem przez niego nowej oferty o tożsamej treści jak oferta, którą wykonawca był dotychczas związany. W przypadku braku wyrażenia zgody przez wykonawcę, zamawiający będzie miał obowiązek zwrócenia się o wyrażenie takiej zgody do kolejnego wykonawcy, którego oferta otrzymała w kolejności najwyższą ocenę. Gdy kolejny wykonawca wyrazi zgodę na wybór jego oferty, zamawiający nie będzie musiał dokonywać ponownej oceny ofert opierając się na przeprowadzonej już ocenie, niemniej będzie mógł taką ocenę ponownie przeprowadzić, jeżeli uzna to za potrzebne. Proponowane rozwiązanie pozwoli na uniknięcie ryzyka unieważniania postępowań o udzielenie zamówienia i umożliwi zawieranie umów w sytuacjach, gdy nie było możliwe dokonanie wyboru oferty najkorzystniejszej w terminie związania ofertą.”

Odrzucenie oferty.

Z dyspozycji art. 226 ust. 1 pkt 12) nowego PZP wynika, że zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli wykonawca nie wyraził pisemnej zgody na przedłużenie terminu związania ofertą, co stanowi odpowiednik dotychczasowej regulacji art. 89 ust. 1 pkt 7a) PZP.

Natomiast kolejną nowością, względem dotychczasowych przepisów PZP, jest regulacja art. 226 ust. 1 pkt 13) nowego PZP, z której wynika, że zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli wykonawca nie wyraził pisemnej zgody na wybór jego oferty po upływie terminu związania ofertą.

Warto bowiem w tym miejscu zaznaczyć, że dotychczasowa dyspozycja art. 89 ust. 1 PZP, literalnie rzecz biorąc, nie przewiduje możliwości odrzucenia oferty jedynie z uwagi na upływ terminu związania ofertą. Jednocześnie istnieją sprzeczne stanowiska przedstawiane w orzecznictwie i piśmiennictwie co do tego czy oferta, której termin związania upłynął przed wyborem oferty najkorzystniejszej, może być mimo to uznana za najkorzystniejszą, a także czy też taka oferta winna zostać jednak odrzucona jako nieważna w rozumieniu regulacji Kodeksu cywilnego.

Tymczasem omawiana regulacja z pozytywnym dla wykonawców skutkiem rozstrzyga tego rodzaju spory.

Autorem publikacji jest Piotr Źlik, Radca Prawny Kancelarii Sadkowski i Wspólnicy

Jeżeli jesteście Państwo zainteresowani szczegółowymi informacjami w odniesieniu do wskazanego powyżej zagadnienia, uprzejmie prosimy o kontakt.

 Piotr Źlik, Radca Prawny

Specjalizuje się w prawie zamówień publicznych, prawie zobowiązań oraz w zagadnieniach prawnych związanych z realizacją przedsięwzięć w branży informatycznej, w tym w zakresie wdrażania dedykowanych systemów informatycznych. Posiada wieloletnie doświadczenie w zakresie stosowania przepisów prawa zamówień publicznych, ze szczególnym uwzględnieniem branży informatycznej i budowlanej. Zajmuje się kompleksowym doradztwem prawnym dla podmiotów biorących udział w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego zarówno po stronie zamawiających jak i wykonawców, jak również doradztwem na etapie realizacji umów zawartych w trybie prawa zamówień publicznych. Posiada bogate doświadczenie w zakresie reprezentacji Klientów przed Krajową Izbą Odwoławczą.