DOPUSZCZALNOŚĆ SUMOWANIA RÓŻNEGO RODZAJU ZASOBÓW FINANSOWYCH

data publikacji: 2020-04-21 godz. 22:00

Dopuszczalność łączenia (sumowania) różnego rodzaju zasobów finansowych będących w dyspozycji wykonawcy na potrzeby spełnienia warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.

Z dyspozycji art. 22 ust. 1b pkt 2) Ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (dalej: PZP) wynika, że warunki udziału w postępowaniu mogą dotyczyć sytuacji ekonomicznej lub finansowej. Natomiast Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia (dalej: Rozporządzenie) stanowi, że w celu potwierdzenia spełniania przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów selekcji dotyczących sytuacji ekonomicznej lub finansowej zamawiający może żądać informacji banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającej wysokość posiadanych środków finansowych lub zdolność kredytową wykonawcy, w okresie nie wcześniejszym niż 1 miesiąc przed upływem terminu składania ofert albo wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu (§2 ust. 2 pkt 3) Rozporządzenia). 

Tyle przepisy. Czy zatem możliwe jest swoiste sumowanie wartości środków pieniężnych, zgromadzonych na rachunku bankowym z wysokością (kwotą) zdolności kredytowej wykonawcy?

W piśmiennictwie zwraca się uwagę na fakt, że wykładnia obowiązujących przepisów pozwala wykonawcy na dokonanie wyboru sposobu potwierdzenia spełniania warunku udziału w postępowaniu dotyczącego sytuacji finansowej wykonawcy, poprzez wykazanie się zdolnością kredytową bądź posiadanymi środkami pieniężnymi bądź też jednym i drugim. Ewentualne natomiast ograniczenie sposobu wykazania spełniania warunku dotyczącego sytuacji finansowej do informacji z banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej wyłącznie do wysokości posiadanych środków finansowych albo zdolności kredytowej wykonawcy należy traktować jako sprzeczne z przepisami PZP, a także przepisami Rozporządzenia, i może stanowić naruszenie zasady wynikającej z dyspozycji art. 7 ust. 1 PZP (tak Bazan Aneta, Nowicki Józef Edmund, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, wyd. II, Opublikowano: LEX 2015).

Metoda „mieszana”.

W orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej (dalej: KIO) dopuszcza się możliwość sumowania wartości środków finansowych (środków pieniężnych posiadanych przez wykonawcę) ze zdolnością kredytową tegoż Wykonawcy, tak aby osiągnąć minimalną kwotę na wykazanie sytuacji finansowej wykonawcy, wymaganej przez zamawiającego na potwierdzenie spełnienia warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Do takiego wniosku doszła KIO m.in. w wyroku z dnia 4 lutego 2010 r. (sygn. KIO/UZP 1758/09), mianowicie: „Z punktu widzenia potwierdzenia spełnienia warunku udziału w postępowaniu nie ma znaczenia, czy wykonawca wykaże, że środki składające się na wymaganą kwotę już posiada (w znaczeniu: dysponuje gotówką) czy może je dopiero uzyskać w przyszłości, korzystając z swej zdolności kredytowej. Nie ma również znaczenia, czy środki składające się na minimalną wymaganą przez Zamawiającego kwotę zostaną zsumowane z części "gotówkowej", i z części zapewnionej przez zdolność kredytową, bowiem znaczenie ma tylko wykazanie dostępu do środków w żądanej wysokości, a nie sposób osiągnięcia tychże środków.”

Sumowanie środków pieniężnych z różnych rachunków.

Niezależnie od powyższego dopuszczalnym też jest sumowanie środków pieniężnych zgromadzonych na różnych rachunkach bankowych lub rachunkach spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych tego samego wykonawcy, z zastrzeżeniem jednak, że poszczególne informacje (zaświadczenia) wystawiane przez określone banki lub  spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej muszą odnosić się do różnych środków pieniężnych będących w posiadaniu danego wykonawcy. Jak bowiem słusznie wskazano w wyroku KIO z dnia 4 października 2012 r. (sygn. KIO 2009/12): „Środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym mają wymierny, policzalny charakter. Jeśli więc wykonawca posiada odrębnie zgromadzone środki finansowe na kilku odrębnych rachunkach bankowych to z punktu widzenia zdolności finansowej wykonawcy środki te podlegają zsumowaniu. Stąd dopuszczalnym jest złożenie informacji z kilku banków o posiadanych środkach finansowych byleby informacje te nie dotyczyły de facto tych samych środków pieniężnych. (…) Wyeliminowanie możliwości kilkukrotnego wykazania tej samej sumy pieniężnej może nierzadko okazać się nad wyraz trudne. Jedynie bowiem informacje z banków wystawione w tym samym momencie (nawet nie w tej samej dacie, biorąc pod uwagę coraz bardziej popularne przelewy natychmiastowe) lub zablokowanie środków na jednym rachunku i uzyskanie zaświadczenia z innego rachunku w trakcie trwania blokady gwarantowałoby z całą pewnością zamawiającemu, że nie wykazano posiadania tej samej sumy pieniędzy. 

W zakresie ewentualnego ryzyka kilkukrotnego wykazywania przez wykonawcę tych samych środków pieniężnych, na potwierdzenie spełnienia warunków udziału w postępowaniu, wypowiedziała się też KIO w wyroku z dnia 11 maja 2010 r. (sygn. KIO 709/10), mianowicie: „Oświadczenie podmiotu o oddaniu wykonawcy do dyspozycji swojej zdolności kredytowej w określonej wysokości przedłożone za pomocą dokumentów pochodzących z dwóch banków prowadzących rachunki i wystawionych w różnych datach nie dowodzi, iż wykonawca nie wykazał spełniania warunku udziału w postępowaniu, jeżeli zachodzi wyłącznie hipotetyczna możliwość przelania środków z jednego rachunku na drugi, a wykonawca złożył oświadczenia - iż spełnia postawiony warunek, oraz - iż nie dokonywał przelewu tych samych środków finansowych pomiędzy tymi rachunkami.” 

Kumulowanie (kwot) zdolności kredytowych.

W pełni poprawnym jest również kumulowanie wartości (kwot) zdolności kredytowych posiadanych przez tego samego wykonawcę w różnych bankach lub spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych. Warto w tym miejscu przytoczyć wyrok KIO z dnia 6 sierpnia 2010 r. (sygn. KIO/UZP 1553/10), mianowicie: „Przepisy ustawy p.z.p., jak i (...) rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów, nie wyróżniają odrębnego sposobu oceny - w ramach spełniania warunku dotyczącego sytuacji finansowej lub ekonomicznej wykonawcy - posiadanych faktycznie na rachunku bankowym przez wykonawcę środków finansowych od oceny zdolności kredytowej wykonawcy określanej przez bank w oparciu o różne metody jej wyceny. Brak takiego rozróżnienia oceny spełniania wskazanego warunku udziału w tym zakresie nie pozwala na odmienne traktowanie oceny zdolności kredytowej wykonawcy od oceny posiadanych na rachunku bankowym środków finansowych przez tego wykonawcę. Jeśli więc wykonawca posiada odrębnie zgromadzone środki finansowe na dwóch odrębnych rachunkach bankowych lub posiada odrębnie wycenioną zdolność kredytową na tych odrębnych rachunkach bankowych, tak środki finansowe, jak i zdolność kredytowa podlegają zsumowaniu.” 

radca prawny Kancelarii Sadkowski i Wspólnicy

Piotr Źlik